Maak jij je zorgen over het dalende leesniveau in Nederland? Ik wel, want boeken gaan me aan het hart. Het is volop in het nieuws gekomen, zoals bij de NOS en behandeld bij programma’s zoals Zondag met Lubach. Eén van de dingen die ik daarin mis is het algemene beeld van lezen. Hoe praten scholen, ouders en vriendjes en vriendinnetjes over boeken? Hoe veel mensen kom je in de trein tegen die een boek lezen? Er zijn minder bibliotheken, boekhandels hebben het zwaar. Dus laten we eerlijk zijn: het imago van een boek lezen is verslechterd in de afgelopen 20 jaar. Misschien niet onder de mensen die nu boven de twintig zijn, maar beneden die leeftijd. “Lezen is stom”, “Lezen is saai”, “Ik kijk liever een film”, “Ik ga liever gamen”. Herkenbaar? Dan snap je wat ik bedoel.
Dat is deels te wijten aan de digitale wereld die ontwikkeld is. Het is om ons heen en we kunnen er niet omheen. Maar we kunnen daarnáást nog steeds lezen stimuleren. De beste manier is niet blijven hameren op de ontwikkeling van leesvaardigheid, maar de focus te verleggen naar leesplezíér. Stichting Leesplezier steunt bijvoorbeeld op lokaal niveau het ontwikkelen en versterken van leesplezier en heeft daar een heel adviesteam achter. Ik denk dat dat op de lange termijn mooie effecten gaat hebben.
We hebben het zelf in de hand
Maar we kunnen zelf ook iets doen. Ik weet dat er ouders zijn die wat ik zeg al hebben geprobeerd, en toegegeven, elk kind is anders en sommigen zijn lastig aan het lezen te krijgen. Het is ook een proces dat 1) vroeg begint, met o.a. voorlezen, uitstapjes naar de bibliotheek en/of boekhandel en 2) dat je moet volhouden naarmate de kinderen ouder worden. En dat hou je het beste vol door léuke boeken aan te bieden. En leuk en kwalitatief sluiten elkaar niet uit, hè? Volgens mij zien we allemaal dat boeken van Annie M.G. Schmidt, Thea Beckman en Tonke Dragt en nog zo veel andere bekende kinderboekenschrijvers mee hebben geholpen aan jouw eigen leesontwikkeling, zowel in leesvaardigheid als in leesplezier.
Om dat leesplezier aan te wakkeren, denk ik dat we ons eigen steentje kunnen bijdragen door eens in de zoveel tijd de kinderen in jouw omgeving het signaal te geven dat boeken lezen én leuk én belangrijk is. Eén van die manieren is gewoonweg: geef een boek als cadeau! Voor een verjaardag, voor Sinterklaas, voor Kerst of voor de zomervakantie, voor in de auto onderweg. Overigens kunnen luisterboeken daarin óók wonderen verrichten.
Op deze manier pak je die twee facetten die ik noemde in één klap aan:
- Het kan een kind dat weinig/niet leest laten ervaren dat een boek leuk is, waardoor de kans dat hij/zij later graag een nieuw boek oppakt en uitleest, stijgt. Het kan natuurlijk een lastige zoektocht zijn naar een boek dat hij/zij leuk gaat vinden, maar houd vol!
- Het houdt de boekenliefde van kinderen die al boekenwurmen zijn in stand. Juist tussen 10 en 14 valt er vaak een gat. YA is populair en verkoopt en boekenwinkels en kinderboeken worden altijd gestimuleerd, omdat we het belangrijk vinden dat kinderen goed leren lezen. Maar ook daartussen moeten we niet verzwakken.
Daarom hoop ik ook dat mijn boeken bij tieners van die leeftijd terecht komt, voordat ze verplicht moeten lezen voor de lijst. Als een laatste eindsprint om het leesplezier vast te houden, zodat “de lijst” hen niet eeuwig het leesplezier ontneemt. Het maakt de lijst misschien niet leuker, maar het kan wel net dat ene steuntje in de rug zijn waardoor ze later erop terug kunnen kijken met het idee dat de lijst misschien niet zo leuk was, maar wel waardevol, en dat ze daarom als volwassene 1) voor hun plezier blijven lezen en 2) ook het niveau hebben voor leeswerk dat praktisch is om te kunnen lezen.
Inspiratie opdoen?
Kinderen t/m 10 jaar: Vraag om persoonlijk advies bij je lokale boekhandel of een speciale Kinderboekhandel. Ook al hebben ze een boek niet, ze kunnen dat net zo snel bestellen en leveren als bol. Snuffel ook met kinderen door de bibliotheek. Zolang ze maar een boek kiezen, hebben ze keuzevrijheid. Dat gevoel helpt ook in leesplezier ontwikkelen.
Kinderen tussen 10 en 14: dit waren vroeger de C-boeken, weet je nog? Er zijn meerdere uitgeverijen die dit nog steeds uitgeven, maar minder opvallen. Google zelf of kijk eens naar Kluitman, Nimisa, Godijn Publishing, Dutch Venture Publishing of Hamley Books. En natuurlijk schrijf ik zelf voor perfect die leeftijd, dus neem eens een kijkje in mijn winkel: link.
Jeugd van 14+: dit is de typische YA die zo populair is. Bij bovengenoemde uitgeverijen kan je ook een groot YA aanbod vinden. Op websites zoals www.hebban.nl kan je makkelijk zoeken naar wat populair is én de recensies lezen. Je mag zelfs mij benaderen voor persoonlijk advies, want ik ken veel van de auteurs en wat zij schrijven: [email protected] of PB me via Facebook: www.facebook.com/JonasDubelaar
Er zijn ook boekengroepen waar jij een oproepje kan doen, zoals “Young Adults boeken en series” en “Kinderboeken en YA” op Facebook.
